Γεωγραφικά Στοιχεία

Οι Σοφάδες, είναι μία μικρή πόλη στην καρδιά της Ελλάδος. Βρίσκεται στη Θεσσαλία και εν συνέχεια ανήκει στον Νομό Καρδίτσας. Απέχει 15 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα του νομού την ομώνυμη Καρδίτσα, όπου συνδέεται με αυτή με την Εθνική οδό Αθηνών - Καρδίτσας (Ε65) και απέχει 284 χλμ. από την Αθήνα, 203 χλμ από τη Θεσσαλονίκη, 51 χλμ. από την Λάρισα και 104 χλμ. Από τον Βόλο.

Οι πιο κοντινές θαλάσσιες ακτές είναι οι ακτές της Αγχιάλου και του Αγιόκαμπου που απέχουν 80 χλμ και 96 χλμ αντίστοιχα.

Το υψόμετρο της πόλης είναι περίπου 120 μέτρα και οι συντεταγμένες 39°20′ Βόρεια 22°6′ Ανατολικά.

Την πόλη διασχίζει ο ποταμός «Ονόχωνος» ή αλλιώς «Σοφαδίτης» ο οποίος είναι παραπόταμος του ποταμού Πηνειού.


Συγκοινωνίες

Η γεωγραφική θέση της πόλης την έχει μετατρέψει από αρχαιοτάτων χρόνων ως ένα συγκοινωνιακό και εμπορικό σταυροδρόμι. Την πόλη διασχίζει η Εθνική οδό Καρδίτσας - Αθηνών και σύντομα ολοκληρώνονται τα έργα της οδού Ε65 όπου θα ενώνει την ανατολική Ελλάδα με την Εγνατία οδό (στον κόμβο Παναγιάς).

Η πόλη διαθέτει σιδηροδρομικό Σταθμό από τον οποία περνά η Γραμμή Καλαμπάκα - Παλαιοφάρσαλα και κατά συνέπεια συνδέεται με όλη την Ελλάδα (μέσω ανταποκρίσεων από τα Παλαιοφάρσαλα).

Πολλά επίσης είναι τα δρομολόγια του ΚΤΕΛ για τις πιο σημαντικές πόλεις της Ελλάδας που συνδέον καθημερινά και με τακτικά δρομολόγια αφού τα δρομολόγια από τις πρωτεύουσες των Νομών Καρδίτσας και Τρικάλων αναγκαστικά περνούν από τους Σοφάδες (π.χ. όλα τα δρομολόγια από και προς την Αθήνα).


Μνημεία

  • Η ανακαινισμένη (1953) γέφυρα του Μοσχολουρίου στον ποταμό Ονώχονο, που είναι πιθανό να κατασκευάστηκε επί Σαρακηνών (10 μ.Χ. αι.).
  • Το αρχαίο ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς στο ΔΔ Φίλιας που ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας 1960-1970 με άφθονα πλουσιότατα ευρήματα. Το ιερό ιδρύθηκε στα μυκηναϊκά χρόνια (1580-1100 πΧ) και ήκμασε στα υστερογεωμετρικά χρόνια. Τα ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο του Βόλου.
  • Ο αρχαιολογικός χώρος στο Δασοχώρι όπου γίνονται ανασκαφές και έχουν ανακαλυφθεί χρυσά νομίσματα.
  • Ο νεολιθικός οικισμός στην ευρύτερη περιοχή του Αγ. Βησσάριου.
  • Διάσπαρτοι στον κάμπο νεολιθικοί οικισμοί, χαμηλοί γήλοφοι γνωστοί ως “μαγούλες”. Κάθε “μαγούλα” αποτελούσε οικισμό αποτελούμενο από 40-50 κατοικίες ή καλύβες. Στο Δήμο Σοφάδων έχουν εντοπιστεί περί τις 26 “μαγούλες” στις οποίες βρέθηκαν κεραμικά ευρήματα, πήλινα και οστέινα εργαλεία, εργαλεία από οψιανό, ειδώλια, σφραγίδες κ.α. Τα ευρήματα βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο του Βόλου.
  • Στην περιοχή σώζονται και θρησκευτικά μνημεία, όπως:
  • Εκκλησία του 17αι στο Δασοχώρι με αξιόλογες αγιογραφίες. Πρόκειται για το μονόχωρο κεραμοσκέπαστο νεκροταφειακό ναό του Αγ. Αθανασίου που χρονολογείται στα 1730.
  • Η Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στο Μελισσοχώρι του 17αι με αγιογραφίες.
  • Ο κοιμητηριακός, κεραμοσκεπής ναός του Αγ. Βησσαρίωνα στο ΔΔ Αγ. Βησσαρίωνα.
  • Ο ναός Κοίμησης της Θεοτόκου στο ΔΔ Μελισσοχωρίου που αρχικά τοιχογραφήθηκε το 1790 και στη συνέχεια επιζωγραφίστηκε ο νάρθηκας του το 1871 και ο κυρίως ναός το 1899.
  • Ο τρίκλιτος ναός του Προφήτη Ηλία στο ΔΔ Φίλιας. Διαθέτει ξυλόγλυπτο τέμπλο και δεσποτικό θρόνο και ξυλόγλυπτο, ζωγραφιστό άμβωνα που χρονολογούνται στα 1852.

Στο Δήμο Σοφάδων βρισκόταν και ο ναός των Αγίων Ταξιαρχών που κτίστηκε το 1287 μ.Χ. και καταστράφηκε από το μεγάλο σεισμό του 1954.


Τοπία

Φυσικές τοποθεσίες με αισθητικό ενδιαφέρον είναι:

  • Ο ποταμός Ονώχονος (Σοφαδίτης). Είναι όμως σε μεγάλο βαθμό υποβαθμισμένος καθώς η κοίτη και τα πρανή του αποτελούν τον αποδέκτη λυμάτων και απορριμμάτων.
  • Στο Ανώγειο: Δάσος με πλατύφυλλα (~60 ha) που διασχίζεται από το Σοφαδίτη ποταμό. Δεν υπάρχει φορέας που να ασχολείται υπεύθυνα με τη διαχείριση και την προστασία του δάσους με αποτέλεσμα να έχει γεμίσει απορρίμματα. Επίσης δεν εφαρμόζονται μέτρα πυροπροστασίας και δεν είναι εφικτή η διάβαση πυροσβεστικών οχημάτων. Οι υπεύθυνοι του ΔΔ προγραμματίζουν να δημοπρατήσουν διαδικασία ξύλευσης τμημάτων του δάσους με σκοπό τη διάνοιξη δρόμων. Πριν από 15 χρόνια κάηκαν περίπου 500 στρ. του δάσους.

Περιοχές του Δήμου που έχουν ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον είναι:

  • Τμήμα του Δήμου Σοφάδων που έχει χαρακτηριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά (IBA) λόγω της πολυπληθούς παρουσίας του κιρκινεζιού (Falco naumanni). Το κιρκινέζι είναιένα παγκοσμίως απειλούμενο και προστατευόμενο είδος μικρού γερακιού, που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/409/ΕΟΚ "Περί διατηρήσεως των αγρίων πτηνών".
  • Οι λίγες παρόχθιες συστάδες και τα ελάχιστα εναπομένοντα παραποτάμια δάση αποτελούν πυρήνες που - με την προϋπόθεση της καλής ποιότητας των επιφανειακών νερών που περιβάλλουν - μπορούν να συμβάλλουν στη διατήρηση μιας αξιοσημείωτης βιοποικιλότητας ανάμεσα στο ομοιογενές και οικολογικά φτωχό τοπίο των μονοκαλλιεργειών.